W nocy z 11 na 12 lipca 1943 roku uzbrojone bandy Ukraińców z Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) i Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) napadły na polskie wsie na Wołyniu, mordując, paląc i grabiąc mienie Polaków. W sumie na Kresach Południowo-Wschodnich Ukraińcy zamordowali ok. 250 tys. osób. Niemal w 68. rocznicę tych tragicznych wydarzeń, bo pod koniec czerwca, miała się ukazać obszerna publikacja poświęcona ludobójstwu na Kresach, przygotowana pod redakcją naukową dr. hab. Bogusława Pazia z Zakładu Historii Filozofii Nowożytnej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Wrocławskiego. Przewidywała to umowa zawarta między Wydziałem Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego a Wydawnictwem Naukowym tejże uczelni. Wydanie publikacji pt. "Prawda historyczna a prawda polityczna w badaniach naukowych. Przykład ludobójstwa na Kresach Południowo-Wschodnich II RP w latach 1939-1946" poparł rektor Uniwersytetu Wrocławskiego prof. Marek Bojarski. Ale ta oczekiwana z dużym zainteresowaniem, przede wszystkim w środowiskach kresowych i kombatanckich, pozycja książkowa nie ujrzała dotychczas światła dziennego. Odpowiedź na pytanie o powody opóźnienia "Nasz Dziennik" próbował uzyskać od pracowników Wydawnictwa Naukowego Uniwersytetu Wrocławskiego. Poprosiliśmy o spotkanie z dyrektorem wydawnictwa prof. Markiem Górnym. Po kilku godzinach oczekiwania usłyszeliśmy, że na pewno skontaktuje się z nami Marzena Golisz, która jest - jak nam powiedziano - osobą kompetentną w tej sprawie. Minęły dwa tygodnie, telefonu się nie doczekaliśmy. Bez zapowiedzi odwiedziłem więc siedzibę wydawnictwa. - Czy zastałem pana dyrektora Górnego? - zapytałem w sekretariacie. - A czy był pan umówiony? - Nie, ale już dwa tygodnie czekam na możliwość rozmowy z panem dyrektorem lub telefon od pani Marzeny Golisz w kwestii dotyczącej losów publikacji poświęconej ludobójstwu na Kresach - wytłumaczyłem. - W tym momencie spotkanie nie będzie możliwe, ale mogę panu dyrektorowi jeszcze przypomnieć o tej sprawie - zadeklarowała pani z sekretariatu wydawnictwa. Zaproponowała jednocześnie rozmowę z red. Marzeną Golisz. - Nie udzielam takich informacji, ja tylko rozmawiam o sprawach redakcyjnych - usłyszeliśmy od pani Golisz. - Ale dwa tygodnie temu otrzymałem informację, że to właśnie pani miała do mnie zadzwonić i udzielić wszelkich wyjaśnień w tej sprawie - odparłem. - Ja rozmawiam tylko o sprawach redakcyjnych - powtórzyła pani Golisz, wyraźnie poirytowana dociekaniami, i odesłała mnie do rzecznika prasowego Uniwersytetu Wrocławskiego dr. Jacka Przygodzkiego. Przygodzki stwierdził, że na początku prac związanych z publikacją redaktor prowadzący ze strony wydawnictwa i redaktor naukowy dr hab. Bogusław Paź często ze sobą rozmawiali, nawet po kilka godzin. Dodał, że według jego wiedzy, ostatnie artykuły trafiły do wydawnictwa pod koniec maja. I wtedy miało dojść do nieporozumień między redaktorem prowadzącym a naukowym. Pojawiły się bowiem wątpliwości co do zapisów niektórych passusów publikacji. - Normalnie, jak się pracuje nad publikacją, siada się i takie wątpliwości rozwiewa - powiedział dr Przygodzki. - O co dokładnie chodziło? - zapytałem. - Tak głęboko do sprawy nie wchodziłem. Nie jestem rzecznikiem prasowym wydawnictwa, ponieważ jest to spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - uzasadniał Przygodzki. - Uważamy, że jest to bardzo ważna publikacja. Dlatego też rektor nie tylko poparł jej wydanie, ale też udzielił wsparcia finansowego. Uczelnia zrobiła wszystko, co tylko było możliwe, aby doszło do jej wydania. Środowiska kresowe czekają na tę publikację tak jak oczekiwały na zorganizowaną przez dr. Pazia konferencję poświęconą tej samej tematyce - konkluduje dr Przygodzki. Zapewnia, że nie ma jakichkolwiek przeciwwskazań do wydania tego tomu.
Jego zdaniem, trzeba jedynie doprowadzić do takiej sytuacji, w której ta publikacja będzie - jak powiedział - na "najwyższym poziomie naukowym". Chodzi o to, aby nie dawać oręża osobom, grupom, które chciałyby atakować książkę. A to zależy tylko od redaktora prowadzącego i naukowego, którzy muszą "poprawić, co trzeba".
- Rzecznik mija się z prawdą, twierdząc, że ostatnie teksty wydawnictwo otrzymało dopiero pod koniec maja br. Wszystkie materiały były przekazane w grudniu ubiegłego roku, a umowa na wydanie tomu została podpisana w marcu tego roku. Nie było do tego czasu żadnych zastrzeżeń dotyczących zawartości tej publikacji - ripostuje dr hab. Paź. Natomiast pod koniec maja przedstawiciele wydawnictwa posunęli się do bardzo obraźliwych stwierdzeń w stosunku do niektórych autorów publikacji. Padały uwagi typu: "Zawód historyka jest trudniejszy, niż niektórym się to wydaje", "Pani się kompromituje", "Pan się kompromituje". Skierowane były one m.in. pod adresem tak znanych specjalistów w tej dziedzinie, jak Ewa Siemaszko - współautor znakomitego dwutomowego dzieła poświęconego ludobójstwu na Wołyniu, prof. Czesław Partacz z Koszalina, dr Lucyna Kulińska z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Dyrektor wydawnictwa prof. Marek Górny w rozmowie z dr. Paziem zobowiązał się do przeprosin za te stwierdzenia, ale szybko się z tego wycofał. - Wiem, że prof. Górny skierował ostatnio pismo do dziekana Wydziału Nauk Społecznych prof. Jerzego Juchnowskiego. Według osoby proszącej o zachowanie anonimowości, zasugerował w nim... anulowanie zawartej umowy. Nie mogłem uzyskać stanowiska w tej kwestii prof. Juchnowskiego, ponieważ przebywa on obecnie na urlopie. Ale gdyby okazało się to rzeczywiście prawdą, to jak można wierzyć słowom rzecznika prasowego, wypowiadającego się przecież w imieniu władz uniwersytetu, że "jest to bardzo ważna publikacja i nie ma jakichkolwiek przeciwwskazań dotyczących jej wydania"? - pyta Paź.
autorem art. jest Marek Zygmunt
